شناخت‌­نامه

محمود روح‌‌الامینی، فرزند قاسم، متولد ۵ مهرماه ۱۳۰۷ در کوهبنان (کرمان) متأهل دارای ۳ فرزند.

تحصیلات :

  • لیسانس زبان و ادبیات فارسی، از دانشگاه تهران، ۱۳۳۴
  • فوق‌­لیسانس علوم اجتماعی، از دانشگاه تهران، ۱۳۳۹
  • دکتری علوم اجتماعی (مردم‌­شناسی) از دانشگاه سوبن (فرانسه)، ۱۳۴۷

شغل:

  • دبیر ادبیات فارسی از ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۹
  • پژوهشگر در مرکز تحقیقات علمی‌فرانسه (C.N.R.S.) ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷
  • تدریس مردم‌شناسی، در دانشگاه تهران از ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۵
  • تدریس در دانشگاه اکس (Aix) فرانسه از ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۸
  • تدریس در دانشگاه تهران از ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۹ (بازنشستگی)

تألیف­ها:

  • ۱- گردشهر با چراغ «در مبانی انسان­شناسی» انتشارات زمان و انتشارات عطار
  • ۲- زمینه فرهنگ‌­شناسی، انتشارات عطار
  • ۳- به شاخ نباتت قسم، «باورهای عامه درباره فال حافظ» انتشارات پاژنگ
  • ۴- نمودهای فرهنگی و اجتماعی در ادبیات فارسی، انتشارات آگاه
    • «شامل مقاله‌­های پژوهشی زیر»
      • پژوهشی مردم‌­شناختی، در منظومه درخت آسوریک
      • درآمد و هزینه سیستان در دوره خلفای عباسی «به روایت تاریخ سیستان»
      • رفتارهای و کردارهای اجتماعی در ارداویرافنامه
      • زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در هندوستان، «به روایت ابن بطوطه»
      • بازتاب قشربندی اجتماعی ازدواج‌های شاهنامه فردوسی
      • زن سالاری در ازدواج‌­های شاهنامه
      • سیرتحولی یک مضمون از دو شاعر در دو زمان
      • در خانه رعیت، از زبان شاهنامه
      • ارزش اجتماعی و فرهنگی نامه‌­های خصوصی
      • پیشه‌­وری بازار کرمان « به روایت وقف‌نامه گنجعلیخان»
      • تحلیل یک وقف­‌نامه ـ «وقفی بر خمسه مسترقه ـ یاپنجه»
      • تحلیل یک قباله سنتی
  • ۵- آئین‌­ها و جشن­‌های کهن در ایران امروز، انتشارات آگاه
    • «شامل مقاله‌‌­های پژوهشی زیر»
      • جشن نوروز
      • جشن مهرگان
      • آئین‌­های شب یلدا
      • جشن سده، و «سده­‌سوزی در کرمان»
      • جشن تیرگان، و «تیرما سیزه شو = شب سیزده تیرماه»
      • به حق پیرچک‌­چکو
      • آئین‌­های سالانه در قره کلیسا
      • آئین‌‌­های قالی شویان در مشهد اردهال
      • آئین‌‌­های همراه با نام روزهای ماه و هفته
  • ۶- فرهنگ و زبان گفتگو، به روایت تمثیل‌­های مثنوی مولوی بلخی، انتشارات آگاه.
  • ۷- در گستره فرهنگ، انتشارات اطلاعات ۱۳۸۳
    • «شامل مقاله‌­های پژوهشی زیر»
      • انسان حیوانی است با فرهنگ
      • فرهنگ و تمدن
      • فولکلور و فرهنگ
      • فرهنگ جهانی، جهان فرهنگ‌­ها است
      • فرهنگیان بازنشسته، بازنشسته فرهنگی نیستند.
      • جامعه، فرهنگ، فوتبال
      • روند «آپارتمان»­سازی و فرهنگ «آپارتمان»­نشینی
      • جشن­‌های آشنا، در آسیای میانه (نشانه‌­های هویت فرهنگی مشترک)
      • معیارهای آبادانی شهر، «به روایت تاریخ سیستان»
      • «تو» گفتن و «شما» گفتن در جامعه و فرهنگ ایرانی
      • داد و ستدهای فرهنگی
      • چهارشنبه و «چهارشنبه‌­سوری» در آئین­های ایران
      • خانه شماره «۱+۱۲» در کوچه «سیزده-چنار»
      • شنیدم ز دانای فرهنگ دوست.
  • ۸- حمام عمومی‌در جامعه فرهنگ و ادب دیروز اطلاعات ۱۳۸۶

مقاله به زبان فرانسه

  • Système d’irrigation traditionnelle dans la région de Kerman
    Revue Objets et Mondes, Tome XI 1971
    (سیستم سنتی ابیاری در منطقه کرمان)
  • L’Habitation à Raddadeh (dans la region de Suse)
    Revue DAFI, Tome III 1973
    (مسکن در ردّاده – در منطقه شوش)

مقاله­‌ها و سخنرانی‌­ها

  • مردم‌­شناسی و مردم­‌نگاری در ایران، مجله سخن، شماره ۳ سال ۱۳۴۹
  • سهم فضای معماری در زندگی سنتی (سمینار بنای تاریخی دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران) ۱۳۵۱
  • مردم­‌نگاری و نقش آن در پژوهش­‌های مردم‌­شناسی (نخستین کنگره ایران­شناسی دانشگاه تهران) ۱۳۵۱
  • نان پاره ز ما بستان، جان پاره نخواهد شد. «بخشی در کیفیت تغذیه» سمینار کیفیت زندگی تهران ۱۳۵۵
  • عدد هفت در اساطیر و ادیان، مجله چیستا سال ۱۳۶۱ شماره ۸
  • صنعت‌­های سنتی، و سنت‌­های صنعتی (سمینار صنعت فرش در کرمان) ۱۳۶۶
  • هویت فرهنگی کرمان (نخستین سمینار کرمان شناسی) ۱۳۶۸
  • همراه خواجو بر مزار برهان­‌الدین کوهبانی (کنگره بزرگداشت خواجوی کرمانی) ۱۳۶۹
  • مرد­شناسی، جوامع ابتدائی، عشایر، نشریه کتاب فرهنگ شماره ۹ سال ۱۳۷۰
  • دیوانگان فرزانه در منطق‌­الطیر عطار، مجله صوفی بهار سال ۱۳۷۵
  • شنبه در دوشنبه «مجموعه مقالات مرکز مطالعات ایرانی و آسیای مرکزی» ۱۳۷۶
  • یوش از پاریس هم بزرگتر است (کنگره بزرگداشت نیما یوشیج) دانشگاه هنر و یونسکو ۱۳۷۵
  • هرکه آمد عمارتی نو ساخت (سمینار فرهنگ و مسکن دانشگاه اصفهان) ۱۳۷۵
  • جامعه زردشتیان ایران (دانشگاه نوشاتل) سویس ۱۳۷۶
  • نام روزهای ماه و هفته در ایران، «بیرشک­نامه»، از انتشارات دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۷۷
  • سعدی و پیوند حب­الوطن (روز سعدی، شیراز) اول اردی بهشت ۱۳۷۷
  • جامعه ارامنه ایران، دانشگاه سوربن ۳ پاریس ۱۳۷۷

برخی تصدی‌­ها

  • تصدی راه‌‌­اندازی و تنظیم موزه مردم‌شناسی تهران در سال ۱۳۴۹ (پس از آن که وسائل و ابزارهای موزه، از محل سابق موزه، خانه امیر بهادر، خیابان ارامنه سابق، محل انجمن آثار و مفاخر ملی و فرهنگی) به کاخ گلستان منتقل شد.
  • پیشنهاد و طرح راه­‌اندازی موزه حمام گنج‌علی‌خان در کرمان، از سوی وزارت فرهنگ و هنر، به‌­یاری هنرمندان موزه مردم‌شناسی تهران و سازمان میراث فرهنگی کرمان از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۲٫
  • کوشش جهت حفظ «باغ نگارستان» (دانشسرای‌­عالی اسبق) و تصدی راه‌­اندازی «مرکز اسناد و آثار دانشگاهی» از سال ۱۳۷۲، (به پایمردی اقای دکتر رحیمیان رئیس وقت دانشگاه تهران که … حکایت همچنان باقی است)
  • عضویت در شورای مشاوران کتابخانه ملی ۱۳۷۸
  • عضویت شورای علمی‌دانشنامه­فرهنگ مردم ایران ۱۳۸۷

«پریشان‌­نویسی»ها را با بیتی از حافظ شیرازی به پایان میرسانیم:

شرمم از خرقه آلوده خود میآید    که بر او «وصله» به صد «شعبده» پیراسته­‌ام

«محمود روح‌الامینی»